Eğitim İş Kocaeli 1 Nolu Şubesi ve Kocaeli Yükseköğrenim Derneği’nin (KYÖD) ortaklaşa ev sahipliği kapsamında yönetmenliğini Çağatay Taşkın Yamen’in yaptığı Son Enstitülüler Belgesel Filmi İzmit’te yayınladı. İzmit Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde gösterilen belgesele Prof. Dr. Bingür Sönmez de katıldı.
“EĞİTİMİN İLK KIVILCIMLARI”
Programda ilk olarak konuşan Eğitim İş Kocaeli 1 Nolu Şube Başkanı Sabri Mutlu, “600 yıl boyunca Anadolu ihmal edildi. Cumhuriyet ilan edilmesine rağmen okuma yazma oranı yüzde 5’i bile bulmuyordu. Köy enstitülerini anlamak için günün koşullarına bakmak gerekiyordu. O şartlarda 1935 yılında askerlik görevini yerine getirirken öğretmenlik vasfına uygun kişiler tarafından seçilmiş köy eğitmenlerini eğitilmesi için enstitüler kuruluyor. Gerçek aydınlanma devrimi başlıyor. 21 kentte köy enstitüleri oluşturuluyor. Eğitimin ilk kıvılcımı o zamanlar atılıyor. O gün Mozart’ı ve bir çok klasikleri çalıyorlardı” dedi.
“TÜRKİYE’NİN AYDINLANMA PROJESİ”
Mutlu’nun ardından konuşan KYÖD Başkanı Didem Turan, “Köy enstitülerini, Türkiye’nin aydınlanma ışığının köylere kadar taşınma projeseydi. Gönül isterdi ki bu proje uzun yıllar devam etsin. Cumhuriyet değerleri ile büyümüş aramızda birçok büyüğümüz bulunmakta. Bu değerli çalışmaya emek veren Çağatay Taşkın Yamen’e teşekkür ediyorum” dedi
“DOMATESİ TANE İLE ALMAZDIK”
Programda konuşan Yönetmen Çağatay Taşkın Yamen, “Hikayenin içinde hepimiz varız. Köy enstitülerini kapatılmasaydı domatesi tane ile almazdık. Belgeselde benim dedem de var. Tanıklar hala yaşıyorken o günleri belgelemek istedim. Belgeseldeki konuşmacıların çoğu şu anda hayatta değil. Bu süreçte bana destek olan çok fazla isim oldu” şeklinde konuştu.
“İNÖNÜ’NÜN HATALARI VAR”
Prof. Dr. Bingür Sönmez ise, “10 yıl boyunca köy enstitülerini salladılar sonra yıktılar. Beni en çok üzen şey ise kurtuluş savaşının kahramanlarının bazıları Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir gibi isimlerde bu kurumlara karşı oldu. Burada İsmet İnönü’nün de hataları var” dedi.